ทักษะ ef, ทักษะพัฒนาการ
อย่าตามใจลูกเกินไป! วิธีสร้าง Self-Esteemให้ลูกเก่งและมั่นใจ ผู้เชี่ยวชาญแนะนำ!
ปัญหาที่พบบ่อยของ ปัญหาพ่อแม่มีฐานะ คือ การกลัวลูกต้องเผชิญความลำบาก ไม่ฉลาดเท่าเพื่อน หรือมีข้าวของไม่เท่าคนอื่น จึงพยายามดูแลเอาใจใส่ลูกอย่างเต็มที่ ตามใจทุกอย่าง คอยช่วยเหลือทุกเรื่อง แต่นี่กลับเป็นสิ่งที่ไม่ดีต่อการพัฒนาการของลูก เพราะเด็กจะขาดโอกาสใน ฝึกแก้ปัญหาด้วยตนเอง ไม่ได้ ฝึกกำหนดเป้าหมาย ในชีวิตเอง เนื่องจากพ่อแม่มักจะเป็นฝ่ายบอกหรือช่วยทำแทนเสมอ
การที่พ่อแม่ป้องกันไม่ให้ลูกต้องเจอเรื่องยากลำบาก เข้าใจว่าเป็นการแสดงความรักและห่วงใยลูก แต่กลับส่งผลเสียในระยะยาว เพราะลูกจะไม่มีภูมิคุ้มกัน ไม่รู้จักแก้ปัญหาหรือรับมือกับอุปสรรคในชีวิต เมื่อต้องออกไปใช้ชีวิตด้วยตัวเองและเผชิญโลกความเป็นจริง ก็มักจะรู้สึกท้อแท้ หมดกำลังใจ หรือแม้กระทั่งท้อยอมแพ้อย่างง่ายดาย เพราะไม่เคยฝึกฝนทักษะเหล่านี้มาก่อน
อีกทั้งการที่พ่อแม่ตามใจ ประคบประหงมลูกทุกเรื่องแบบนี้ จะส่งผลให้เด็กมี การสร้าง self esteem ในเด็ก หรือความเชื่อมั่นในตนเองต่ำ ทั้งที่ self esteem นั้นสำคัญมาก เพราะเป็นรากฐานของความสำเร็จในทุกด้านของชีวิต และยังเป็นพื้นฐานใน ทักษะสมอง EF (Executive Functions) ซึ่งเป็นความสามารถในการควบคุมตนเองเพื่อบรรลุเป้าหมายที่วางไว้ การที่พ่อแม่ไม่เปิดโอกาสให้ลูกได้ลองทำอะไรเองบ้าง จึงเท่ากับเป็นการปิดกั้นพัฒนาการด้านนี้ของลูกไปโดยไม่รู้ตัว
การสร้าง self esteem ในเด็ก ไม่ใช่สิ่งที่จะเกิดขึ้นได้เพียงแค่พ่อแม่พูดสอน แต่ลูกจะต้องได้ลงมือทำ ลองผิดลองถูก เจ็บตัว เลอะเทอะ เหนื่อย และเผชิญความลำบากด้วยตนเอง โดยมีพ่อแม่คอยให้กำลังใจ ไม่ใช่เดินนำหน้าบอกว่าต้องทำอะไรบ้าง หน้าที่ของพ่อแม่คือการแนะนำและคอยระวังความปลอดภัยให้ลูก แต่ถ้าไม่ใช่เรื่องเป็นอันตรายถึงชีวิต ก็ควรปล่อยให้ลูกได้ลองคิดและตัดสินใจแก้ปัญหากันเอง ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการเล่นหรือการทำงาน เพราะสิ่งเหล่านี้ล้วนส่งผลดีต่อการพัฒนาสมองและบุคลิกนิสัยของลูกทั้งสิ้น
ยกตัวอย่างเช่น เมื่อลูกอยากปีนต้นไม้ แทนที่พ่อแม่จะรีบห้ามด้วยความกลัวลูกตก เพราะมองว่าเป็นเรื่องอันตราย ควรแนะนำวิธีปีนที่ปลอดภัยแทน เช่น ให้เลือกกิ่งที่แข็งแรง ปีนขึ้นทีละขั้น ระวังอย่าปีนสูงเกินไป หรือถ้าลูกอยากทำอาหาร ก็ให้เขาได้มีส่วนร่วมตั้งแต่การวางแผนคิดเมนู ไปจ่ายตลาดเลือกซื้อวัตถุดิบ จนถึงลงมือทำเอง โดยมีพ่อแม่คอยดูแลอยู่ใกล้ๆ การได้ฝึกทักษะแบบนี้บ่อยๆ จะช่วยสร้างความเชื่อมั่น ความภาคภูมิใจในตัวเอง และทักษะการแก้ปัญหาให้กับลูก
เราสามารถเริ่มฝึกลูกให้ทำอะไรด้วยตัวเองได้ ฝึกเด็กวัยอนุบาล โดยเริ่มจากเรื่องง่ายๆ ใกล้ตัว เช่น ให้ลูกเป็นคนเลือกเสื้อผ้าที่จะใส่เอง ชวนลูกมาช่วยปลูกต้นไม้ ทำอาหารง่ายๆ อย่างไข่เจียว หรือพาไปปีนต้นไม้เก็บผลไม้ เป็นต้น ยิ่งได้ฝึกบ่อยเท่าไหร่ก็ยิ่งดี และถือเป็นสิ่งที่พ่อแม่ควรทำอย่างยิ่ง หากอยากให้ลูกเติบโตขึ้นมาเป็นคนที่มีความเชื่อมั่นในตัวเองและรู้จักควบคุมตนเองได้ดี
สิ่งสำคัญคือ อย่ากลัวลูกทำงานเหนื่อย กลัวลูกลำบาก เพราะการได้ฝ่าฟันเรื่องยากๆ จะช่วยเสริมสร้างความแข็งแกร่งทางจิตใจ และเป็นบทเรียนสำคัญให้ลูกได้เรียนรู้ว่าความสำเร็จต้องอาศัยความพยายาม ไม่มีอะไรได้มาง่ายๆ โดยไม่ต้องลงมือทำ การให้ลูกได้ผ่านประสบการณ์ท้าทายและอุปสรรคบ้าง จะเป็นการบ่มเพาะให้ลูกมีความอดทน มุ่งมั่น สู้ชีวิต ไม่ยอมแพ้ง่ายๆ ซึ่งเป็นคุณสมบัติจำเป็นที่จะช่วยให้ประสบความสำเร็จในชีวิต
ดังนั้น พ่อแม่ควรเปิดใจกว้าง ยอมให้ลูกได้ลองทำในสิ่งที่อยากทำ ภายใต้การดูแลที่เหมาะสม อย่าห้ามหรือคอยตามใจจนเกินไป รู้จักผ่อนปรนและเข้าใจธรรมชาติของเด็กในแต่ละช่วงวัย เมื่อลูกได้ฝึกฝนทักษะการเรียนรู้และแก้ปัญหาด้วยตัวเอง ก็จะเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีวุฒิภาวะ มีความเชื่อมั่นในตนเอง กล้าคิดกล้าตัดสินใจ และพร้อมรับมือกับทุกเรื่องราวในชีวิตได้อย่างมั่นคงและมีความสุข